Beste leden van het FNV Ledenparlement: doe het niet!

Stem niet in met een fout nieuw pensioenstelsel dat gebouwd is op foute uitgangspunten.

 

Utrecht, 17 juni 2020

 

Met ruim 100 vertegenwoordigers van bijna 1 miljoen FNV leden heeft u een zware verantwoordelijkheid. En die verantwoordelijkheid raakt nog eens ruim 7 miljoen anderen, werkenden en gepensioneerden. Voor ruim 8 miljoen mensen gaat u een knoop doorhakken over wel of niet invoeren van een compleet nieuw pensioenstelsel. En het zou geen moeilijke keuze zijn als u als vakbondsvertegenwoordiger er van overtuigd zou zijn dat u voor de leden van de bond en voor die vele anderen belangrijke verbeteringen in de wacht zou kunnen slepen. Dat is immers de core-business van de vakbond: strijden voor verbeteringen van arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden, lonen en pensioenen.

Nu inmiddels (al enkele jaren maar de laatste tijd steeds scherper) duidelijk is dat er met het vaststellen van het beoogde nieuwe pensioenstelsel vooral verslechteringen in het verschiet liggen betekent verantwoordelijkheid nemen: stop die waanzin!

 

In het kader van Het Offensief (om de race naar beneden te stoppen en te keren) leek het er even op dat de bond weer de actie-kleding had aangetrokken en tot en met mei 2019 (zij het hier en daar met tegenzin!) werden acties gevoerd in diverse plaatsten in het land. Actievoerders uit diverse sectoren en provinciale en landelijke comités gingen samen met het FNV-bestuur de straat op. Acties voor (wat voor velen nog een compromis was, maar ja, je kunt niet alles hebben) een viertal concrete punten:

 

Ouwe koek?

Jazeker, maar daarom niet minder belangrijk om ons nog eens te realiseren waarvoor actie werd gevoerd. Ondanks dat genoemde eisen niet werden binnengehaald stemde u in juni 2019 met een 80% meerderheid van uw vertegenwoordigers in met een pensioenakkoord op hoofdlijnen. Eigenlijk was er op dat moment slechts één punt duidelijk: afgesproken werd dat de AOW-leeftijd verder zou blijven stijgen! De overige punten moesten nader worden uitgewerkt.

Vergelijk dat eens met cao-onderhandelingen. Uw onderhandelaar komt terug uit het overleg en zegt: niet al onze eisen worden ingewilligd maar ik heb wel “dit en dat” er uit kunnen slepen, en meer zat er echt niet in. Je moet dan beoordelen of “dit en dat” een verbetering oplevert die acceptabel is, bv 3% loonsverhoging in plaats van de gevraagde 4%. En als uw onderhandelaar terug komt met de mededeling: er is nog veel onduidelijk en nog maar één ding concreet en dat is een verslechtering, en toch vraag ik jullie om ermee in te stemmen want “meer zat er echt niet in”! Zou u daarmee akkoord gaan?

 

De uitgangspunten.

Het pensioenakkoord van vorig jaar is verder uitgewerkt.

Opnieuw wordt, ditmaal door kabinet, werkgevers en vakbonden gezamenlijk, in de motivatie voor de overstap naar een nieuw pensioenstelsel gesproken van een “noodzakelijke aanpassing”.

 

In feite is ook de vakbond al een aantal jaren geleden meegegaan in die onjuiste en niet onderbouwde opvatting. Want welke redenen worden nu bij de presentatie van de uitwerking van het pensioenakkoord (opnieuw) gegeven om het stelsel (grondig) aan te passen?

 

En waarom zijn dat onjuiste argumenten?

 

Met een veel stabielere discontovoet, en dan “natuurlijk” dezelfde als die gebruikt wordt voor het berekenen van de premie, hadden we de afgelopen 10-12 jaar niet een stilstand gehad in de pensioenen maar hadden die gewoon geïndexeerd kunnen worden. Ook hier dus geen argument voor een stelselwijziging.

 

De conclusie moet zijn dat de aangevoerde argumenten voor een stelselherziening op drijfzand zijn gebaseerd. En idem dito dus dat nieuwe stelsel. Want wat heeft nu de nadere uitwerking van het pensioenakkoord opgeleverd?

 

Beoordeling uitwerking pensioenakkoord.

(https://www.fnv.nl/getmedia/c7b76e11-8bf9-4626-93bb-2f499fe42007/Uitwerking-pensioenakkoord.pdf)

  1. 1.Inleiding.  

Kabinet en sociale partners hebben het pensioenakkoord samen uitgewerkt binnen de eerder vastgestelde doelen. Hier wreekt zich onmiddellijk dat er sprake is van een idiote besluitvormingsprocedure: de beoordeling of deze constatering juist is vindt plaats door dezelfde (werkorganisatie/bestuur) als die de doelen formuleerde. Met andere woorden: de slager keurt zijn eigen vlees! Gesuggereerd wordt weliswaar dat het laatste woord is aan u als Ledenparlement en dat u dus moet beoordelen of de vorig jaar geformuleerde doelen zijn gerealiseerd, maar binnen het tijdsbestek van een paar dagen en zonder de mogelijkheid om met de leden in gesprek erover te gaan, zal dat oordeel alleen gebaseerd kunnen zijn op de beperkte informatie die er nu is. (O.a. de notitie “Beoordeling doelen Pensioenakkoord 2019)

 

  1. 2.De doelen. 

De hier geformuleerde (kabinets)doelen zijn een vage samenvatting van de meer concrete doelen die door de FNV zijn geformuleerd:

In de verdere analyse hierna komen we op verschillende onderdelen terug, maar check alvast deze: zoek in de Notitie “Beoordeling doelen Pensioenakkoord 2019” naar het woord: indexatie. Resultaten: nul!

 

  1. 3.Een noodzakelijke aanpassing. 

Voor een beoordeling hiervan: zie voorgaande paragraaf: “De uitgangspunten”. Daarin is onderbouwd waarom de aanpassing van het stelsel juist niet noodzakelijk is.

 

  1. 4.Belangrijke afspraken in de uitwerking met betrekking tot de tweede pijler. 

Dit is de rode draad in de door onderhandelaars gevoerde campagne in de afgelopen weken: we gaan in het nieuwe stelsel niks meer beloven (want dat is te duur) maar spreken nog slechts over “streven”, “verwachten” enz. Als lid van het Ledenparlement zou ik het bestuur voorhouden: dit is een vakbond onwaardig. Een vakbond stelt eisen, eist zekerheid, duidelijkheid en concrete afspraken in plaats van dit soort vage formuleringen!

 

  1. a.Het nieuwe pensioencontract en de verbeterde premieregeling. 

Dat betekent dat met een hogere rekenregel de ambitie van het pensioen : 80 % van het middelloon wordt bereikt en dat die ambitie wel gehaald kan worden. Die 80 % van het middelloon is dan de vervangingsratio. Maar dan komt de uitkeringsfase. Dan wordt de rekenrente (het projectierendement) zwaar ingeperkt. Het wordt rond de 1%. Dan blijkt opeens dat het opgebouwde pensioen niet goed genoeg is en dan krijg je een veel lager pensioen. Want met die 1 % is de vervangingsratio namelijk niet bereikt. Het gevolg is dat je pensioen veel lager wordt en daarna grote kans heeft dat het ieder jaar lager wordt. Op z’n minst lijkt dat veel op de FTK-methodiek.

Niet doen dus!

Geen ex-ante herverdeling (vooraf dus) maar wel achteraf? Want gepensioneerden gaan minder profiteren als er goede rendementen worden gemaakt want de verhouding aandelen-vastrentende waarden is voor hen ongunstiger!

 

  1. b.Evenwichtige overgang. 

In deze alinea gaat het weer over “wenselijk”, “in beginsel” e.d. Dat klinkt behoorlijk vrijblijvend; waarom is niet gekozen voor verplicht invaren voor alles en iedereen? Omdat dat juridische problemen kan geven? En waarom zou dat niet zo zijn als pensioenfondsen er ieder voor zich voor kiezen?

  1. c.Overgangsregime.  

“Dat betekent dat pensioenfondsen met een dekkingsgraad boven 90% de pensioenen niet hoeven te verlagen”. En verhogen dan? Als dat gezien het vermogen in het nieuwe stelsel wel kan dan kan het nu ook, er is straks immers niet ineens meer geld, dat is er nu al! Of betekent dit serieus dat er de komende zes jaar (de transitieperiode) volgens de oude regels gewerkt blijft worden, we net doen of er geen vermogen is en indexatie dus onwaarschijnlijk is?

  1. 5.Andere onderdelen van het totaalpakket. 

  1. a.AOW-leeftijd. 

Samengevat: de AOW-leeftijd blijft (na 2021) stijgen tot 67 jaar per 01-01-2024 en dan met 8 maanden voor elk jaar stijging van de levensverwachting.

  1. b.Gezond werkend naar het pensioen. 

Werkgevers die het niet zelf kunnen opbrengen worden gesubsidieerd om vroegpensioenregelingen te kunnen aanbieden. Boetevrij tot een bedrag van 21.200 euro. Als het al tot dit soort regelingen komt dan zal de betreffende werknemer, om niet flink in inkomen er op achteruit te gaan, gespaard verlof of “pensioen naar voren halen” moeten inzetten. Dat laatste is weer een sigaartje uit eigen doos en dat verlof sparen: tot maximaal 100 weken; wie in godsnaam kan gedurende zijn werkzame leven 2 tot 2,5 week verlof per jaar sparen. Als je 5 weken verlof per jaar hebt en je moet er minimaal 4 per jaar opnemen dan spaar je er dus hoogstens 1 per jaar! Verlof kopen dan? Nog een sigaartje?

  1. c.Verbeteren van pensioensparen voor werknemers en zzp-ers.  

Het probleem wordt wel benoemd maar niet opgelost! Slechts afgesproken is dat uitzendkrachten eerder pensioen gaan sparen dan nu (is nu pas na een half jaar). Verder komt er een aanvalsplan “beperken witte vlek” en het kabinet gaat “bezien” hoe het op vrijwillige basis gemakkelijker gemaakt kan worden voor ZZP’ers om deel te nemen aan pensioensparen. Kortom: nog nauwelijks iets geregeld, vrijblijvendheid alom.

 

Conclusie.

Samengevat is de rode draad: onjuiste uitgangspunten, onduidelijkheid en onzekerheid. Daar kun je als LP-lid toch onmogelijk mee instemmen? Dat heeft immers grote consequenties voor een reeks van jaren.

 

En tegenstemmen? Dat heeft toch ook consequenties?

Jazeker, dat realiseren wij ons goed. Consequentie zal bijvoorbeeld zijn dat onze onderhandelaars teleurgesteld zijn. En het kabinet zal boos zijn. En misschien worden dreigementen wel uitgevoerd zoals de AOW-leeftijd sneller laten stijgen enzovoort.

Maar een vakbond zwicht toch niet voor dreigementen? Daar strijden we tegen!

 

 

En is zekerheid eisen te duur?

We hebben toch de overheid als reddende engel achter ons in moeilijke tijden.

Als het financiële crisis is dan redt die overheid de banken en in coronacrisis redt de overheid de bedrijven.

En als bij de pensioenfondsen de bomen tot in de hemel groeien?

Dan pakt de overheid de kettingzaag! Als LP-lid zou ik aan het bestuur en de politiek en de werkgevers vragen: welke logica ziet u hier achter? Als je het zelf al niet weet natuurlijk.

 

Of u zegt: we hebben te maken met voldongen feiten, en een nieuwe politieke realiteit, dit verhaal verwoordt achterhoede gevechten en is achterhaald?

Bedenk dan, al geven jullie dit weg: de strijd gaat door ook al verliezen we deze slag.

 

Die strijd zal worden voortgezet, binnen en buiten de bond, voor behoud en verbetering van onze sociale zekerheid en tegen verdere afbraak!

 

Strijdbare groet,

 

Kernteam van het Landelijk Actiecomité Red het pensioenstelsel

Jan Ilsink, Huub Esten, Sjarrel Massop, John Hendriks, Edmond van Ooijen, Candy Duinker, Cor Koers, Cor Minnaard